Multipel myeloom

Ontstaan multipel myeloom

In het DNA van de plasmacellen kunnen tijdens de celdeling fouten optreden. Gewoonlijk herstellen deze veranderingen. Soms gebeurt dit niet. In dat geval kunnen de cellen kwaadaardig worden en ongecontroleerd gaan delen.

Kwaadaardige plasmacellen kunnen zich via het bloed verspreiden. Daardoor zit multipel myeloom meestal op meerdere plekken in het beenmerg met regelmatig uitbreiding in de botten. Soms groeien de kwaadaardige plasmacellen vanuit het beenmerg ook in andere weefsels of groeien ze buiten het beenmerg.

De kwaadaardige plasmacellen maken een specifiek soort antistof aan die we in het bloed kunnen meten. Deze antistof heet ‘M-proteïne’ en/of de ‘vrije lichte ketens’.

Symptomen multipel myeloom

De klachten ontstaan meestal geleidelijk en kunnen variëren van mild tot zeer ernstig. Multipel Myeloom leidt tot:

• Bothaarden met pijn en/of een verhoogd risico op botbreuken;
• Bloedarmoede;
• Verhoogd kalkgehalte (calcium) in het bloed met als gevolg onder andere veel dorst, verstopping en soms verwardheid;
• Verstoorde werking van de nieren.

Daarnaast kunnen verschillende andere problemen optreden, zoals vermoeidheid, stroperiger bloed, zenuwschade en infectiegevoeligheid.

Onderzoek

Als u wordt doorverwezen naar een hematoloog kunnen de volgende onderzoeken worden verricht:

• Grondig uitvragen van de klachten
• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Urineonderzoek
• Beenmergonderzoek inclusief chromosoomonderzoek van de plasmacellen
• CT-scan van het skelet

Afhankelijk van uw klachten kunnen soms aanvullende onderzoeken nodig zijn, zoals:

• Nierbiopsie bij nierproblemen
• MRI-scan
• CT-scan of röntgenfoto
• PET-CT-scan

Niet elk M-proteïne is kwaadaardig; we weten dat het voorkomen van een M-proteïne in het bloed op oudere leeftijd vaker voorkomt zonder dat dit gepaard gaat met het multipel myeloom. Dit noemen we een MGUS (Monoclonal Gammopathy of Unknown Significance) en is geen ziekte. Wel worden mensen met een MGUS vaak gedurende een periode opgevolgd om in de gaten te houden of ze een multipel myeloom ontwikkelen.

Tussen MGUS en multipel myeloom zit ook nog het ‘smoldering myeloom’ (oftewel het smeulend myeloom); dan is er wel een duidelijke toename van plasmacellen in het beenmerg maar geen tekenen van schade aan het lichaam door de plasmacellen. De kans op progressie naar een multipel myeloom is dan wel groot.

Behandeling multipel myeloom

Bij het maken van het behandelplan wordt gekeken naar het stadium van de ziekte en uw lichamelijke conditie.

Er zijn een aantal algemene maatregelen;

• De conditie zo goed mogelijk op peil houden;
• Botversterkende medicatie (APD-infusen);
• Pijnstilling bij pijnlijke botten;
• Bloedtransfusie bij bloedarmoede;
• Extra vochttoediening bij hoog kalkgehalte in het bloed;
• Hemodialyse bij sterk gestoorde nierwerking.

De specifieke behandeling richt zich op het kwijtraken van de kwaadaardige cellen. De mogelijkheden hiervoor bestaan uit;

• Chemotherapie
• Corticosteroïden
• Bloedvatgroeiremmers
• Eiwitafbraakremmers
• Immuuntherapie

De behandeling van multipel myeloom is gericht op het terugdringen van de ziekte. Helaas zien wij het multipel myeloom tot op de dag van vandaag als een ongeneeslijke ziekte. We proberen met verschillende medicijnen de ziekte zo lang mogelijk te onderdrukken, meestal gebruiken we een combinatie van middelen. Afhankelijk van het stadium van de ziekte lukt dat langer of minder lang, doorgaans een aantal jaar. Als de ziekte weer opvlamt, is er vaak de mogelijkheid om met een nieuw schema te gaan behandelen, maar in verloop van tijd wordt de periode die het lukt om de ziekte onderdrukt te houden steeds korter.

Afhankelijk van uw leeftijd en conditie wordt samen met u het optimale behandelplan opgesteld.

Bij jongere, fitte patiënten kan na voorbehandeling met de hierboven genoemde medicijnen ook een stamceltransplantatie met teruggeven van de eigen stamcellen (autologe stamceltransplantatie) bij de behandeling horen.

Dicht bij huis herstellen na een stamceltransplantatie

Als de patiënt een stamceltransplantatie nodig heeft, wordt tijdelijk zijn afweer uitgeschakeld. De patiënt is daardoor heel vatbaar voor infecties, een simpele verkoudheid kan al levensbedreigend zijn. Máxima MC biedt nazorg aan patiënten die een autologe stamceltransplantatie hebben ondergaan. Eerder verbleven patiënten na deze behandeling in Maastricht UMC+, waar de stamceltransplantatie plaatsvindt. De nazorg van dit behandeltraject is intensief. Tijdens een stamceltransplantatie zijn patiënten erg kwetsbaar door een sterk verminderde weerstand. Dat is de reden dat zij doorgaans langere tijd in het ziekenhuis verblijven. Een geïsoleerd verblijf in een beschermende ziekenhuiskamer is dan noodzakelijk. In de extra beschermende ziekenhuiskamers in Máxima MC kunnen nog meer patiënten dichtbij huis worden verzorgd. Dan is het prettig om in de buurt van naasten te zijn, in een omgeving die voor de patiënt vertrouwd en persoonlijk is.

Internist-hematoloog Laurens Nieuwenhuizen is blij met deze ontwikkeling: “Onder het motto ‘dichtbij waar dat kan en ver weg waar dat moet’ maken onze patiënten voortaan alleen voor de stamceltransplantatie een uitstapje naar Maastricht UMC+. Voor de nazorg kunnen zij vanaf nu terecht in Máxima MC. Dit zijn cruciale weken in het herstel, die voor de patiënt intensief zijn. Op deze manier kunnen we patiënten in deze kwetsbare fase dichtbij huis helpen. Dat is voor patiënt, familie maar ook het behandelend team erg prettig.”

We kunnen bij vervolgen van het effect van de behandeling meestal goed varen op het M-proteïne in het bloed. Als het multipel myeloom na verloop van tijd weer opvlamt, proberen we hier op tijd bij te zien door patiënten goed onder controle te houden. Dan bekijken we op dat moment wat de beste behandeloptie voor een patiënt is. Er wordt heel veel onderzoek gedaan naar behandeling van het multipel myeloom en er komen elk jaar weer nieuwe middelen op de markt. Dit gaat vooral om doelgerichte medicatie, maar er wordt ook onderzoek gedaan naar cellulaire therapie (CAR-T cellen). In sommige gevallen kan een allogene stamceltransplantatie worden overwogen, dit is echter wel een behandeling met veel mogelijke ernstige bijwerkingen.

Regionaal koploper hematologie

Máxima MC is het aangewezen behandelcentrum voor hematologie in de regio Zuidoost-Brabant en heeft daarmee een belangrijke regionale functie op dit gebied. Het oncologisch centrum van Máxima MC heeft veel ervaring met de behandeling van hematologische vormen van kanker, zoals leukemie, multipel myeloom en Non-Hodgkin lymfoom.

Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek is een belangrijk item in Máxima MC. We nemen deel aan veel studies. Hierdoor wordt er altijd bij elke patiënt gekeken of diegene geschikt is voor eventuele deelname aan onderzoek zodat waar mogelijk nieuwe en betere behandelingen gegeven kunnen worden en de meest optimale zorg geboden wordt; kijkende naar het individu.

Binnen de hematologie doen we veel studies binnen HOVON (stichting Hemato-Oncologie voor Volwassenen Nederland) verband.

Ondersteunende zorg bij kanker

De diagnose kanker heeft een enorme impact op het leven. Lichamelijk, psychisch en sociaal kan de ziekte veel gevolgen hebben. In het Máxima Oncologisch Centrum (MOC) steken we daarom naast de medische behandeling veel tijd en energie in thema’s rondom de behandeling. We maken het verschil door persoonlijke aandacht en ondersteunende zorg bij kanker te bieden. De juiste zorg op de juiste plek kan een groot verschil maken in het doorstaan van de ziekte.

Fit bij kanker
Binnen Máxima MC staat het actief werken aan de lichamelijke en geestelijke fitheid centraal. We vinden het belangrijk dat u zich tijdens de behandeling bewust bent van het belang hiervan. Het werken aan uw fitheid helpt u bij het beter doorstaan van de behandelingen en bij een sneller herstel. Bij Máxima MC beslist u samen met de zorgverlener over de manier waarop u aan uw lichamelijke en geestelijke fitheid werkt. Zo krijgt u hier zelf meer regie over. De verpleegkundig specialist begeleidt u hierin en geeft u advies. Om tot een goed advies te komen, worden vragenlijsten gebruikt die aandachtspunten sneller helpen te signaleren. Afhankelijk van uw klachten en behoeften kan de verpleegkundig specialist (adviseren over het) inschakelen van hulp van een diëtist, fysiotherapeut, sportarts, ergotherapeut, psycholoog en/of levensbegeleider. Zij werken intensief samen in uw behandeltraject. Ook naasten en lotgenotencontact, zoals via Inloophuis de Eik, kunnen ondersteuning bieden.

Palliatieve zorg
Ongeneeslijk zieke patiënten krijgen regelmatig te maken met klachten als gevolg van de ziekte. Soms is het alleen nog maar mogelijk om de pijn te verlichten en andere klachten te behandelen. Op alle momenten kan ondersteuning in de palliatieve zorg geboden worden. Een palliatief team en een gespecialiseerd arts brengen klachten in kaart, bieden ondersteuning en bespreken de vragen en behoeften, daar waar nodig.

Troostkoffer
Als u de diagnose kanker krijgt heeft u niet alleen de zorg om uzelf maar juist ook vaak om uw kinderen. Hoe vertelt u dit nieuws aan uw kinderen? Om aan de kinderen van onze patiënten, jonger dan 12 jaar, aan te geven dat er ook aandacht voor hen is, krijgen zij een troostkoffer mee naar huis. De troostkoffer is een felgekleurd vrolijk koffertje met daarin spulletjes die troost geven of kunnen helpen bij het uiten van gevoelens.

Meer informatie

Kanker.nl

Patiëntenvereniging hematologie: HEMATON