Herseninfarct
Als de bloedvoorziening naar de hersenen plotseling onderbroken wordt, spreekt men van een beroerte. Er kan dan sprake zijn van een hersenbloeding, van een herseninfarct en van een TIA of tijdelijke/voorbijgaande beroerte.
In Nederland krijgen ongeveer 30.000 mensen per jaar een beroerte en leven rond de 120.000 mensen met de gevolgen van een beroerte. Het is doodsoorzaak nummer 4 in Nederland en één van de belangrijkste oorzaken van (blijvende) invaliditeit.
Symptomen
Doordat er geen bloed meer komt in een deel van de hersenen, functioneert een deel van de hersenen niet meer. Hierdoor kunnen kracht en functie wegvallen in het gezicht, de armen en/of de benen, meestal aan één kant. Dit heeft te maken met het feit dat de linker hersenhelft de rechterkant van het lichaam aanstuurt en de rechter hersenhelft de linkerkant van het lichaam. Daarnaast kan ook de spraak en het zicht veranderen.
Klachten
Klachten van een beroerte kunnen zijn:
- krachtsverlies van de aangezichtsspieren of in een arm of been, meestal aan één kant van het lichaam;
blindheid, gedeeltelijk of volledig; - moeite met praten, eten en slikken;
- niet meer kunnen praten of de woorden niet meer begrijpen (afasie);
- hoofdpijn;
- evenwichtsstoornissen en duizeligheid;
- tintelingen.
Klachten van een TIA verdwijnen vaak binnen een half uur, maar zijn per definitie binnen 24 uur verdwenen.
Herseninfarct
In 80% van de gevallen van de beroertes gaat het om een herseninfarct. Dit ontstaat als een bloedstolsel een slagader in het hoofd afsluit, waardoor een deel van de hersenen geen bloed en dus geen zuurstof meer krijgt. Dit deel van de hersenen sterft daardoor af. De oorzaak van de vernauwing in de slagader kan slagaderverkalking (ook wel atherosclerose genoemd) zijn, maar het is ook mogelijk dat een bloedpropje vanuit het hart naar de hersenen toe gaat en daar een bloedvat afsluit.
Hersenbloeding
Een hersenbloeding ontstaat doordat een zwakke plek in een bloedvat openbarst of scheurt. Hierdoor raakt er hersenweefsel beschadigd. De verschijnselen zijn hetzelfde als bij het herseninfarct.
TIA
Als de verschijnselen van een beroerte maar kort aanhouden, is er sprake van een TIA . Dit is een tijdelijke beroerte, waarbij de verschijnselen tussen de 20 minuten en maximaal 24 uur aanhouden.
Diagnose
Een CT- of MRI-scan van het hoofd leidt tot de diagnose. Vervolgens doet de behandelend arts verder onderzoek, afhankelijk van het type beroerte.
IAT behandeling
Bij 10 tot 20% van de patiënten wordt op de CT-scan een bloedpropje zichtbaar dat een groot bloedvat afsluit. Wanneer dit gezien wordt komt de patiënt in aanmerking voor een mechanische verwijdering van het stolsel. Deze behandeling heet IAT (intra-arteriële trombectomie). Hierbij wordt het afgesloten hersenbloedvat via de lies benaderd. Dit gebeurt via een katheter met een verwijderbare stent waarmee het bloedpropje onder vacuüm wordt verwijderd. Omdat het door de beroerte voor de patiënt soms lastig is om stil te liggen kan het nodig zijn dat de behandeling onder een roesje plaatsvindt. IAT kan tot zes uur na het begin van de klachten.
Een IAT-behandeling (intra-arteriële trombectomie) wordt gedaan bij mensen die een acute beroerte (herseninfarct) hebben gehad. Bij een beroerte wordt een bloedvat in de hersenen afgesloten door een bloedpropje. Om blijvende schade te voorkomen, moet dit bloedvat zo snel mogelijk weer geopend worden. Deze behandeling leidt tot minder hersenschade bij mensen met een beroerte.
Onderzoek
Bij een IAT-behandeling wordt met een katheter via de liesslagader naar het bloedpropje in de hersenen gegaan. Met een stent, een klein ontplooibaar buisje met een gaasachtige structuur, wordt het bloedpropje verwijderd. Een IAT kan tot zes uur na de eerste verschijnselen van een beroerte gedaan worden. Als het stolsel is verwijderd is er een goede kans op een verbeterde bloedtoevoer naar het achterliggende hersenweefsel. Patiënten met een IAT-behandeling hebben beduidend minder hersenschade na een beroerte. Het belangrijkste blijft dat de patiënt zo snel mogelijk na het ontstaan van de uitvalsverschijnselen wordt behandeld. Hoe eerder het bloedvat opengaat, hoe meer hersenweefsel gered kan worden.
Na de IAT-behandeling
Na de behandeling wordt u opgenomen op de stroke-unit.
Risico’s
Eén van de belangrijkste risico’s is dat een stukje stolsel in de hersenen afbreekt of losschiet en dan een ander bloedvat afsluit. Dit bloedvat wordt, indien mogelijk, dan ook behandeld. Verder is er een risico op beschadiging van de vaatwand en daardoor afsluiting van grote bloedvaten in de hals.
Een hele zeldzame complicatie is dat er bij het verwijderen van de bloedprop een kleine scheur in het bloedvat ontstaat, hierdoor komt er bloed buiten het vat. Hiervoor is soms een aanvullende behandeling noodzakelijk.
Behandeling
Angiografie
Een angiografie is een röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten met behulp van contrastmiddel worden afgebeeld.
Trombolyse
Bij een acuut herseninfarct is een trombolyse vaak de eerste behandelmethode. De patiënt krijgt dan via een infuus in de arm een bloedverdunnend middel toegediend om het stolsel op te lossen. Deze behandeling moet binnen 4,5 uur na het ontstaan van de klachten starten. Hierdoor is de kans op herstel van de klachten veel groter.