Alvleesklierontsteking

Klachten

Een aanval van acute alvleesklierontsteking kenmerkt zich vooral door hevige pijn boven in de buik. De pijn kan uitstralen naar de rug, linkerzij of linkerschouder. De pijn verergert meestal na een maaltijd. Ook koorts en een oppervlakkige en snelle ademhaling zijn veel voorkomende klachten. Bij een acute alvleesklierontsteking kan ‘geelzucht’ optreden. Het lichaam en met name het oogwit kleuren geel. Bij zeer ernstig verlopende vormen van acute alvleesklierontsteking kunnen patiënten ernstig verward zijn en in shock raken. In shock raken wil zeggen dat de druk in de bloedvaten te laag is om de vitale lichaamsfuncties in stand te houden.

Oorzaak

De meest voorkomende oorzaken van een acute alvleesklierontsteking zijn:

• verstopping van de afvoergang van de alvleesklier door galstenen
• alcoholmisbruik
• in 20% van de gevallen is de oorzaak onbekend

Oorzaken die minder vaak voorkomen zijn:

• een verwonding van de alvleesklier door een ongeval of na een chirurgische ingreep
• een doorbloedingsstoornis
• een stofwisselingsziekte, zoals onder andere een verhoogd calcium in het bloed of een stoornis in de vetstofwisseling
• een virusinfectie, zoals onder andere het bofvirus
• het gebruik van bepaalde medicijnen
• een tumor in of nabij de alvleesklier
• een complicatie na een ERCP-onderzoek

Onderzoek

Bij het beoordelen van de klachten is er een aantal mogelijkheden om acute alvleesklierontsteking aan te tonen.

• Bloed- en urineonderzoek
  Door de ontsteking van de alvleesklier kan onder andere het gehalte van de spijsverteringsenzymen amylase en lipase in het bloed en de urine verhoogd zijn. In het bloed zijn vaak de ontstekingswaarden verhoogd.
• Echo van de buik
  Met een echo van de buik kan de ontstoken alvleesklier in beeld worden gebracht. Net als de galstenen die mogelijk de oorzaak zijn van de ontsteking.
• CT -scan van de buik
  Door middel van een CT-scan kunnen heel nauwkeurige beelden gemaakt worden van de alvleesklier. Daarmee kun je de ernst van de ontsteking vaststellen. Een CT scan van de buik wordt meestal pas na enkele dagen gemaakt. Als een CT-scan te vroeg in het ziektebeloop wordt gemaakt, dan kan deze de ernst van de alvleesklierontsteking onderschatten.
• ERCP
  ERCP-onderzoek kan gedaan worden als galstenen de oorzaak zijn van de alvleesklierontsteking. De galstenen zitten dan vast in de afvoergang van de galblaas of in de alvleesklier. Bij dit onderzoek kan de arts de galstenen uit de afvoergang verwijderen met een flexibele slang (endoscoop) via de mond en de maag.

Behandeling

Als de oorzaak van de alvleesklierontsteking bekend is, is het belangrijk dat die oorzaak wordt behandeld. Bijvoorbeeld: galstenen verwijderen, stoppen met alcohol drinken, behandelen van de stofwisselingsziekte en vervangen van schadelijke medicijnen. Daarnaast moeten de gevolgen van de ontsteking behandeld worden.
Is er geen oorzaak bekend, dan wacht de specialist in eerste instantie af hoe de alvleesklierontsteking zich ontwikkelt. Als de patiënt niet binnen twee tot drie dagen opknapt, wordt veelal sondevoeding gestart. Dit is vloeibare voeding die door een slangetje rechtstreeks via de neus, slokdarm en maag in de dunne darm komt. Om extra prikkeling van de alvleesklier te voorkomen komt de voeding voorbij de alvleesklier in de dunne darm terecht. Op basis van bloeduitslagen en het klachtenpatroon wordt, zodra het weer mogelijk is, de gewone voeding uitgebreid.

Drainage vochtcollectie alvleesklier
Na een ernstige alvleesklierontsteking kan er rond de alvleesklier, tussen de maag en alvleesklier, een vochtophoping ontstaan. Dit wordt ook wel pancreas pseudocyste genoemd. Er zijn ook vochtophopingen die op andere wijzen ontstaan. Wanneer dit een grote hoeveelheid vocht is, kan dit klachten geven zoals een vol gevoel boven in de buik, moeite met eten, afvloedstoornissen van gal en/of koorts. Deze vochtcollectie kan worden behandeld door het vocht uit de pseudocyste te laten lopen.

Behandeling vindt plaats als er klachten zijn van deze pseudocyste of wanneer er een infectie is opgetreden met bacteriën in de vochtcollectie (abces). Er zijn verschillende manieren om deze vochtophoping te behandelen. Wanneer de chirurg dit moet doen, is de toegangsweg via de buik door middel van een operatie. Er kunnen ook uitwendige -via de huid ingebrachte- drains worden geplaatst in de vochtcollectie door de radioloog. De MDL-arts kan van binnenuit, meestal via de maag, de vochtcollectie draineren.

Recente wetenschappelijke inzichten tonen aan dat een minimaal invasieve procedure de voorkeur heeft boven een operatieve behandeling.

Folders

Acute ontsteking van de alvleesklier