Stembandknobbel

Stembandknobbels zijn kleine zwellingen of knobbeltjes op de stembanden. Ze komen voor bij jonge kinderen en mensen die voor hun beroep veel gebruikmaken van hun stem, zoals leraren en zangers. In het algemeen komen ze meer voor bij vrouwen dan bij mannen en vaker bij jongens dan bij meisjes.

Oorzaken

Stembandknobbels ontstaan meestal door verkeerd of overmatig stemgebruik. Met verkeerd stemgebruik wordt het te slap of te krachtig aanspannen van de stembanden bedoeld. Overmatig stemgebruik heeft betrekking op veel praten, zingen, schreeuwen of hoesten. Hierdoor krijgt u kleine beschadigingen aan de stembanden, waaruit uiteindelijk knobbeltjes ontstaan. Vergelijk het maar met het ontstaan van eelt op uw handen.

Klachten

Doordat stembandknobbels de werking van de stembanden verandert, ontstaan er de volgende klachten:

  • Hees- of schorheid. Dit komt doordat de stembanden door de knobbeltjes niet meer volledig kunnen sluiten (heesheid) en minder goed kunnen trillen (schorheid).
  • Doordat de stembandknobbels het trillingspatroon van de stembanden veranderen als deze zijn aangespannen klinkt de stem lager; hoge tonen kunnen moeilijk of niet worden gemaakt.
  • Buiten adem raken. Vaak gaan stembandknobbels tijdens het spreken gepaard met het verlies van lucht uit de longen. Hierdoor raakt u sneller buiten adem. U moet mogelijk midden in een zin naar adem happen.
  • Het kan zijn dat u zich extra moet inspannen om een normaal stemvolume te behouden. Hierdoor klinkt de stem geknepen. Door dit overmatige gebruik van de ademhalingsspieren en het middenrif kan uitputting optreden.
  • Doordat de stembandknobbeltjes tijdens het spreken tegen elkaar aanschuren kan irritatie van de keel optreden. U merkt dit aan een droge hoest, keelpijn of het gevoel dat er iets in de keel vastzit.

Onderzoek

De KNO-arts stelt deze aandoening vast op basis van keelspiegelen en/of een buigzaam kijkbuisje (laryngoscopie).

Behandeling

Als u uw stemgebruik verbeterd komt het vaak voor dat de stembandknobbels verdwijnen of slinken. Daarom lijkt het ons verstandig om als eerste behandeling te starten met stemtraining (logopedie). Hierbij leert u uw stem goed te gebruiken; rustig en ontspannen spreken met een goede ademhaling. Daarnaast besteedt de logopedist ook aandacht aan kuchen, schrapen, fluisteren en schreeuwen.

Prikkeling aanpakken

Naast deze vorm van stemtraining is het belangrijk om alle vormen van prikkeling van de stembanden aan te pakken. Stoppen met roken en een verminderd alcoholgebruik helpt daarbij, aangezien ze de stembanden en slijmvliezen irriteren. Verder horen eventuele aandoeningen die de stembanden irriteren behandeld te worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het tegengaan van maagzuuroprispingen of de ingreep van luchtweginfecties.
Na al deze maatregelen en logopedie is de stemkwaliteit in de meeste gevallen al verbeterd. Mocht dit niet zo zijn, en blijven de stembandknobbels erg groot, dan adviseren wij een operatie. Om ervoor te zorgen dat de stembandknobbels niet terugkeren, krijgt u na de operatie (opnieuw) logopedie.