Kan een verandering in leefstijl hartkramp verlichten?

ZonMW-subsidie van €500.000 voor studie PRO-FIT van Radboudumc en Máxima MC

Hartkramp, oftewel angina pectoris, is een veel voorkomende hartaandoening als gevolg van één of meerdere kransslagader vernauwingen. De symptomen hebben vaak een grote impact op het dagelijks functioneren van de patiënt. Recente studies hebben geen duidelijke voordelen aangetoond van dotterbehandelingen of bypassoperaties bij deze patiënten. Een groots opgezet onderzoek onder de noemer PRO-FIT moet uitkomst bieden op de vraag of een aangepaste leefstijl de gezondheid van deze patiënten wél verder kan verbeteren. ZonMW heeft subsidie toegekend aan dit onderzoek.

Zo’n 450.000 Nederlanders kampen met hartkramp. In hun dagelijks leven worden ze regelmatig beperkt door aanvallen van een beklemmende of drukkende pijn op de borst. De pijn kan een benauwd gevoel geven, en straalt soms uit naar armen, hals, kaak, rug of maagstreek. Ook al worden deze patiënten goed opgevolgd en behandeld: ze lopen altijd nog een risico op ernstiger hartfalen.

Huidige behandeling van angina pectoris

Op dit moment bestaat de behandeling meestal uit medicijnen aangevuld met een dotterbehandeling of een bypassoperatie. In een grote recente studie en meta-analyse zijn echter geen duidelijke voordelen aangetoond van deze kostbare en invasieve procedures ten opzicht van een behandeling met alleen medicijnen.

Ligt de oplossing voor de behandeling van hartkramp in de leefstijl?

Algemeen is wel bekend dat een aangepaste leefstijl de gezondheid van deze patiënten aanzienlijk kan verbeteren. Er zijn echter geen onderzoeken die de effecten van leefstijlaanpassingen en operaties met elkaar vergelijken. Daar moet het PRO-FIT onderzoek verandering in brengen. Hierin wordt onderzocht of een leefstijlinterventie na een jaar tot betere resultaten leidt dan een dotterbehandeling of bypassoperatie bij patiënten met stabiele angina pectoris.

Wetenschappelijke doorbraak

Dr. Hareld Kemps, hoofdaanvrager van de subsidie, cardioloog in Máxima MC en associate professor bij de faculteit Industrial Design van de TU/e: “Dit is de eerste grootschalige gerandomiseerde studie die leefstijlinterventies voor deze patiënten onderzoekt. Als de resultaten positief zijn, betekent dit een wetenschappelijke doorbraak met een grote impact op de dagelijkse zorg voor deze patiënten. Dan kunnen we die zorg grotendeels vervangen door een minder invasieve, goedkopere en meer duurzame behandeling.”

Hoe pakken we een leefstijlverandering aan?

Het onderzoek moet ook antwoord geven op de vraag hoe zo’n leefstijlbehandeling in de zorgpraktijk kan worden ingezet. Dick Thijssen, projectleider van het onderzoek en professor cardiovasculaire fysiologie aan Radboudumc: “Het is een uitdaging om leefstijlinterventies landelijk in te voeren. Daarvoor is namelijk een verandering nodig bij zowel patiënten als cardiologen. Beide groepen moeten wennen aan het idee dat het aanpassen van je leefstijl onder begeleiding van zorgverleners een goede of zelfs betere behandeling is. Om de kans op succes zo groot mogelijk te maken, werken we daarom samen met Chronisch ZorgNet, een landelijk dekkend netwerk van eerstelijns fysio- en oefentherapeuten gespecialiseerd in bewegen en leefstijl, patiëntenbelangenorganisatie Harteraad en de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie.”

Opzet van het onderzoek naar leefstijl en hartkramp

Zo’n 200 patiënten uit vijf ziekenhuizen worden willekeurig over twee groepen verdeeld: één groep krijgt de gebruikelijke behandeling. De andere groep krijgt een leefstijlinterventie. Deze bestaat uit voedingscoaching en een intensief trainingsprogramma bij de gespecialiseerde fysiotherapeut, gevolgd door begeleiding op afstand met behulp van een app en een activity tracker.

Het onderzoek is een brede samenwerking van academische ziekenhuizen Radboudumc, AMC en MUMC+, topklinische ziekenhuizen Máxima MC en Catharina Ziekenhuis, universiteiten TU/e, Universiteit van Leiden en Wageningen University, patiëntenvereniging Harteraad, Chronisch ZorgNet (landelijk netwerk van gespecialiseerde zorgverleners in bewegen en leefstijl), aanbieder van veilige zorgcommunicatie MiBida en hartrevalidatiecentrum Cardiovitaal.

Hoofdaanvrager van het onderzoek is cardioloog Hareld Kemps van Máxima MC. De projectleiding wordt uitgevoerd door Dick Thijssen van Radboudumc.